مسیر شغلی چیست؟ چرا و چگونه باید مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم؟
در این مقاله به بررسی چیستی، چرایی و چگونگی طراحی مسیر شغلی می‌پردازیم و چکیده و خلاصه ده‌ها کتاب و چندین سال تجربه و تحقیق خود را به صورت مختصر و مفید و البته جامع در اختیارتون قرار میدهیم.
انتخاب شغل مناسب برای همه‌ی ما در زندگی بسیار مهم است به طوری که از همان اوایل دوران کودکی و نوجوانی یکی از سوالاتی که معمولا از افراد پرسیده میشود این است که «وقتی بزرگ شدی میخوای چه کاره بشی؟» و اکثر پدر و مادرها دنبال این هستند که فرزندشان در زمان انتخاب رشته دبیرستان و دانشگاه وارد رشته‌ای شود که در آینده شغل مناسب و خوبی داشته باشد تا بتواند زندگی مناسبی برای خود بسازد.
اما متاسفانه خیلی از افراد در رشته تحصیلی یا شغلی هستند که متناسب با علایق، استعدادها و ارزشهای آنها نیست و یا نمی‌تواند آنها را به اهداف و خواسته‌های خود در زندگی برساند. و معمولا محدود کسانی که شغل مناسب خود را پیدا کرده‌اند بعد از کلی آزمون و خطا کردن و از دست دادن عمر ، انرژی و سرمایه خود در مسیرهای اشتباه توانسته‌اند شغل مناسب خود را پیدا کنند.
من خودم یکی از هزاران نفری هستم که 6 سال از پر بازده‌ترین سال‌های عمرم و فرصتی که برای ساختن آینده دلخواهم داشتم را به دلیل انتخاب اشتباه هدر دادم (اگر دوست داشتید برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید داستان تغییر مسیر شغلی محمد خزائی را مطالعه کنید)
وقتی این شرایط را میبینیم یک سوال بزرگ ایجاد میشود و آن این است که با توجه به اهمیت این موضوع، چرا اکثر افراد رشته تحصیلی و شغل مناسب خودشون را انتخاب نمی‌کنند؟
دلیلش فرهنگ و آموزش اشتباه است، دلیلش بلد نبودن است
به ما و پدر و مادرمون نگفتند که به برای ساختن آینده شغلی مناسب و رسیدن به موفقیت و رضایت شغلی باید چکار کنیم؟
- نگفتن که رتبه برتر کنکور شدن و دانشگاه خوب رفتن الزاما باعث نمی‌شود آینده شغلی خوبی داشته باشیم!
- نگفتن کار دولتی یا کاری که بقیه توش موفق بودن الزاما باعث موفقیت و رضایت شغلی ما نمی‌شود!
- نگفتن که هزار شغل مختلف وجود دارد و هر کس باید بگرده و مسیر و جای مناسب خودش را پیدا کند تا بتونه نتیجه خوبی بگیرد!
- نگفتن که به جای گیر دادن به کنکور و انتخاب رشته و پیدا کردن شغلی که بیمه و امنیت شغلی داشته باشد باید به دنبال طراح مسیر شغلی خودتون باشید. اصلا چیز زیادی راجع به مسیر شغلی به ما نگفتند و خیلی از افراد اصلا نمیدانند مسیرشغلی یعنی چی!
ما می‌خواهیم در این مقاله به صورت جامع، علمی و کاربردی چیستی، چرایی و چگونگی طراحی مسیر شغلی را بررسی کنیم تا با درک درست آن بتوانید از این به بعد برای آینده شغلی و زندگی خود تصمیمات درستی بگیرید.
این مقاله خود خلاصه ده‌ها کتاب و عصاره و چکیده‌ی چندین سال تحقیق و تجربه‌ی من است و به اندازه یک دوره‌ی آموزشی مطالب و آگاهی ارزشمند در درون خود دارد، پس حتما وقت، انرژی و تمرکز کافی را بگذارید و با دقت مطالعه‌اش کنید مطمئن باشید پس از خواندن و درک محتوای این مقاله رویکرد و نگرشتون به شغل، رشته تحصیلی و زندگی شغلی تغییر خواهد کرد.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
مسیر شغلی چیست؟
مسیر شغلی هر فرد مسیری است که از انتخاب رشته دبیرستان (یا اولین کاری که شروع میکند) شروع میشود و تا زمانی که به معنی واقعی کلمه بازنشسته شود ادامه دارد و شامل تمامی رویدادها و تجربیات مهمی است که افراد پشت سر می‌گذارند تا بتوانند به موفقیت و رضایت شغلی مد نظرشان برسند.
برای اینکه بهتر مفهوم مسیر شغلی را درک کنیم لطفا مانند تصویر فوق همه تجربیات مختلفی که در زندگی شغلی تجربه میکنیم مواردی مثل: رفتن به دانشگاه، یادگیری مهارت و توانایی های مورد نیاز، وارد بازار کار شدن، رشد و ارتقا شغلی، ترک و یا تغییر شغل، شروع کار جدید و کلی اتفاقات مختلف دیگر که میتواند برای هر کسی متفاوت باشد را هم‌چون نقاط مختلفی در صفحه زندگی در نظر بگیرید و این نقاط را با خطی فرضی به هم وصل کنید، به آن خط و مسیری که شامل همه این موارد میشود مسیر شغلی گفته میشود.
به عبارتی مسیر شغلی مانند جاده و راهی است که افراد برای رسیدن به اهداف، آرزوها و مقاصد شغلی و حرفه ای خود آن را طی کرده‌اند و می کنند.
تعریف علمی مسیر شغلی یا کارراهه شغلی (CAREER PATH)
مسیر شغلی یک مفهوم علمی است که به مجموعه‌ای از فرآیندها، تجربیات، و مهارت‌ها اشاره دارد که یک فرد را از مرحله مبتدی تحصیلی یا شغلی به سمت مراتب بالاتر و موقعیت‌های شغلی پیشرفته‌تر هدایت میکند. این مسیر میتواند شامل تحصیلات رسمی، آموزشهای فنی یا حرفه‌ای، تجربیات کاری، و پیشرفت در مهارت‌ها و تخصص‌های مختلف باشد.
تفاوت کار، شغل و مسیر شغلی چیست؟
کار، شغل و مسیر شغلی سه مفهوم متفاوت هستند درک تفاوت این سه به ما کمک میکند که بهتر و هوشمندانه تر به زندگی شغلی خود فکر کنیم و تصمیم گیری بهتری داشته باشیم تفاوت بین این سه مفهوم به شرح زیر است:
تعریف کار : کار به فعالیتهایی گفته میشود که برای خلق و ارائه یک محصول یا خدمت انجام میشود مثلا: فروش ، استخدام ، طراحی لباس
تعریف شغل : شغل به کارهای گفته میشود که به صورت منظم، حرفه‌ای و تخصصی برای کسب درآمد و دریافت ارزش انجام میشود مثل فروشندگی ، مدیریت کسب و کار ، خیاطی
مسیر شغلی شامل شغل ها ، آموزشها ، تصمیم گیریها و چالش هایی می شود که یک شخص در زندگی حرفه‌ای خود تجربه میکند
تمرین:
برای اینکه نشان دهید این سه مفهوم کلیدی را درست درک کردید در بخش نظرات بنویسید که مسیر شغلی شما چیست؟ الان چه شغلی دارید ؟ و چه کارهایی انجام میدهید؟ (با این کار بیشتر با همدیگر آشنا می شویم)
مراحل مسیر شغلی
مسیر شغلی همانطور که میدانید مثل یک سفر است. در این سفر، 5 مرحله اصلی داریم که هر کدام از آنها یک قسمت مهم از زندگی کاری ما رو شکل می دهند. که هر شخصی در طول عمر حرفه‌ای خود با آنها روبرو میشود. در ادامه این پنج مرحله اصلی مسیر شغلی را با هم بررسی می کنیم تا بتوانیم با دید بهتری مسیر شغلی مناسب خود را طراحی و مدیریت کنیم
- کشف و ارزیابی (Exploration): این مرحله مقدماتی است، جایی که جوانان طی آن به دنبال یافتن علایق و استعدادهای خود می‌روند. انتخاب رشته تحصیلی، کارآموزی‌ها و اولین تجربیات کاری از جمله اقداماتی هستند که در این دوره انجام میشود.
- ورود به بازار کار و پایه گذاری (Establishment): با ورود به این مرحله، جویندگان کار تلاش میکنند تا جایگاه خود را در بازار کار تثبیت کنند. مهارت‌های جدیدی یاد می گیرند و به دنبال یک عملکرد شغلی قابل قبول می‌باشند
- رشد و توسعه (Mid-Career): شاغلین در این مرحله در تخصص خود توسعه یافته و جایگاه حرفه‌ای‌شان را مستحکم میکنند. و به دنبال ثبات و امنیت شغلی هستند، ممکن است این دوره به فرصتهای ارتقا شغلی یا حتی تغییر مسیر شغلی منجر شود.
- حفظ دستاوردها و تأثیرگذاری (Maintenance): در این مرحله، حفظ دستاوردها، تعادل بین کار و زندگی شخصی و توسعه نفوذ و تاثیرگذاری در سازمان اولویت‌های اصلی فرد هستند. افراد با تجربه در این دوره می‌توانند به منبع الهام و راهنما برای نسل‌های جدید تبدیل شوند.
- انتقال و بازنشستگی (Disengagement): با نزدیکی به بازنشستگی، تمایل به کاهش تدریجی مسئولیت‌های کاری و سپردن جایگاه‌های حرفه‌ای به دیگران آغاز میشود. در این مرحله، تمرکز بر لذت بردن از دستاوردها، کشف فرصتهای جدید برای مشاوره ، کارهای داوطلبانه و گذراندن اوقات با ارزش با خانواده و تحقق علایق ناتمام است
این مراحل، اگرچه به ترتیب ذکر شده است، ولی لزوماً به همین ترتیب پیموده نمی‌شوند. هر یک از این مراحل می‌توانند متنوع و منحصر به فرد باشند، زیرا هر فرد بر اساس شرایط فردی و بازار کار، تجربیات متفاوتی خواهد داشت. برخی ممکن است در هر مرحله به دنبال تجدید نظر در مسیر شغلی خود باشند و دوره‌ها ممکن است بر اساس نیازها و تغییرات بازار، تداوم یافته یا تکرار شوند.
حالا که با مفهوم مسیر شغلی و مراحل مختلف آن آشنا شدید احتمالا این سوال برای شما پیش می آید که
برای داشتن یک مسیر شغلی مناسب و رسیدن به موفقیت و رضایت شغلی چه کاری باید انجام دهیم
برای اینکه مسیر شغلی مناسب خود را داشته باشیم و بتوانیم با حرکت هوشمندانه در آن مسیر به موفقیت و رضایت شغلی مدنظرمون برسیم لازم است که دوتا مهارت مهم را یاد بگیریم و به کار بگیریم 1- طراحی مسیر شغلی 2- مدیریت مسیر شغلی
این دو تا کار به ما کمک می کند مسیر درست و مناسب خود را پیدا کنیم و در آن مسیر هوشمندانه ، حرفه ای و متمرکز پیش برویم
در ادامه این دو مفهوم را بیشتر و عمیق تر بررسی می کنیم
منظور از طراحی مسیر شغلی چیست؟
طراحی مسیر شغلی مناسب خود به معنای انتخاب و برنامه‌ریزی دقیق مسیر شغلی و حرفه‌ای است که با توانمندی‌ها، علاقه‌ها، و اهداف فرد همخوانی دارد.
در این فرآیند، فرد باید علایق،توانمندی‌ها و خصوصیات فردی خود را شناسایی کرده و بر اساس آنها یک مسیر شغلی انتخاب کند که با ارزشها ، رسالت و اهداف شخصی او سازگاری داشته باشد.
این شامل انتخاب حوزه تحصیلی، شغل، یا کسب و کار مناسب، و پیگیری آموزشها و تجربیاتی است که به دست آوردن اهداف شغلی و شخصی را تسهیل می کند.
هدف از طراحی مسیر شغلی مناسب، دستیابی به یک زندگی شغلی موفق و پایدار است که با ارضاء کردن نیازها و توقعات فرد، او را به رسیدن به اهداف حرفه‌ای و شخصی‌اش هدایت کند.
طراحی مسیر شغلی با رویکرد مجموعه من برتر
منظور ما در مجموعه من برتر از طراحی مسیر شغلی این است که مسیر زندگی و شغل مناسب خود را طراحی و مشخص کنیم. به عبارتی دیگر هرکدام ما باید مشخص کنیم که
1- عمر، انرژی و سرمایه خود را در چه مسیری میخواهم خرج کنم؟ هدف و رسالت من در زندگی (شغلیم) چیست؟
2- چه شغل و حرفه‌ای مناسب من است و میخواهم در آن زمینه (به صورت خودجوش) یاد بگیرم، کار کنم و رشد کنم؟
پاسخ به این دو سوال (که یکی مسیر زندگی و دیگری شغل و حرفه مناسب ما را مشخص میکند) و ترکیب درست و هماهنگ آنها میتواند مسیر شغلی ما را مشخص کند و شکل دهد
خروجی مدنظر ما از فرایند طراحی مسیر شغلی این است که آگاهانه و پس از شناخت کافی از خود و شرایط بیرونی بتوانید مسیر شغلی خود را طراحی کنید و بیانیه مسیر شغلی خود را بنویسید و برای حرکت و پیشرفت در آن مسیر برنامه ای جامع، کاربردی و نتیجه بخش داشته باشید.
در ادامه با هم بررسی می کنیم منظور ما که بیانیه مسیر شغلی چیست
بیانیه مسیر شغلی:
برای نوشتن بیانیه مسیر شغلی شما باید بتوانید متن زیر را تکمیل کنید و به سوالات پاسخ مناسب بدهید پاسخی که با آگاهی به دست آمده باشد و شما به آن باور داشته باشید و بخواهید آنرا زندگی کنید
بیانیه مسیرشغلی: من به عنوان …………………(حرفه شما چیست؟ )……….. به…………………….. (مخاطبان شما کیست؟)…….….. در…………. (زمینه کاری شما چیست؟)……… کمک میکنم تا به …………….(نتیجه مدنظر شما و یا چرایی شما چیست؟) …… برسند و برسیم
- این کار را چگونه انجام میدهید ؟ (برای خلق ارزش، ارائه ارزش و سودآوری چکار میکنید؟)
- برای موفقیت در این کار چه کارهایی میخواهید انجام دهید؟ (برنامه رشد فردی و حرفه‌ای شما چیست؟)
تمرین:
اگر فکر میکنید مسیر شغلی شما مشخص است لطفا سعی کنید بیانیه مسیر شغلی خود را بنویسید و سپس متنی که نوشتید را بررسی کنید و از خودتون بپرسید آیا این مسیر شغلی است که من میخواهم در آن راستا عمر، انرژی و سرمایه خودم را بگذارم؟ (با این کار به آگاهی بالایی میرسید)
و اگر نمی دانید مسیر شغلیتون چیه و نمی توانید این بیانیه مسیر شغلی را تکمیل کنید یادتون باشه که حتما وقت بگذارید و مسیرشغلی مناسب خودتون را طراحی کنید
با طراحی مسیر شغلی مناسب خود کار تمام نمی شود و ما برای رسیدن به موفقیت و رضایت شغلی مدنظرمون علاوه بر طراحی مسیر شغلی مناسب خود نیاز داریم در طی زندگی حرفه ای خود مسیر شغلی خود را درست و هوشمندانه مدیریت کنیم تا بتوانیم در طی زمان و با وجود تغییرات محیطی و…. یک زندگی پر دستاورد ، با معنا و لذت بخش داشته باشیم
منظور از مدیریت مسیر شغلی چیست
مدیریت مسیر شغلی به معنای برنامه‌ریزی، راهبری، و کنترل هوشمندانه مسیر پیشرفت شغلی یک فرد است. مدیریت مسیر شغلی فرد را در انتخاب مسیرهای تحصیلی، تجربیات کاری، آموزشها، و توسعه مهارت‌ها هدایت میکند تا به بهترین نحو ممکن به اهداف حرفه‌ای و شغلی خود دست‌یابد.
مدیریت مسیر شغلی نیازمند ارزیابی مستمر از مهارت‌ها، تجربیات، و هدف‌های شخصی فرد است. این فرایند به فرد کمک میکند تا در مسیری موثر و موفق به پیش بروند و از فرصتهای شغلی بهره‌مند شوند. همچنین، مدیریت مسیر شغلی در برگیرنده نظارت بر پیشرفت‌ها، انطباق با هدف‌ها، و در صورت نیاز اصلاح برنامه‌های شغلی میشود.
در طول فرایند مدیریت مسیر شغلی، فرد ممکن است بر اساس تجربیات و پیشرفت‌های کسب‌شده احساس کند، که نیاز به باز طراحی مسیر شغلی خود دارد
چرا باید مسیر شغلی خود را طراحی کنیم ؟
هرکسی که می خواهد قهرمان زندگی خودش باشد و سریع و راحتتر به درآمد بالا ، حال خوب و اثرگذاری دلخواهش برسد باید یاد بگیرد که مسیر شغلی مناسب خود را طراحی و مدیریت کند چرا که طراحی هوشمندانه و حرفه ای مسیر شغلی مناسب خود کلی مزایا دارد که در ادامه آنها را بررسی میکنیم
و اما اگر مسیر شغلی مناسب خود را طراحی نکنیم و مثل اکثر آدم های جامعه در جریان رودخانه غرق بشیم (دنباله روی بقیه باشیم) و بدون هدف و نقشه راه درست پیش بریم زندگیمون مثل اکثر آدم های جامعه میشود و کلی آسیب می بینیم که در ادامه چند نمونه از این موارد را بررسی میکنیم
در ادامه بهتون میگم که چرا نه تنها باید مسیر شغلی مناسب خودمون را طراحی کنیم بلکه باید مهارت طراحی و مدیریت مسیر شغلی مناسب خود را یاد بگیریم
اکثر افراد دنبال طراحی مسیر شغلی مناسب خودشون نمی روند چون اهمیت و ضرورت آن را درک نکردن این بخش را با دقت بخونید و روی کلمه به کلمه آن تامل کنید تا متوجه بشید که چرا باید مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنید و دیگر مثل اکثر افراد سردرگم نباشید
مزایا طراحی مسیرشغلی
طراحی مسیر شغلی مناسب خود و حرکت در آن مسیر مزایای زیادی دارد که ما آنها را به صورت مختصر در 3 دسته کلی در ادام بررسی میکنیم
1- یافتن شغل مناسب خود:
در فرایند طراحی مسیر شغلی شما به خودشناسی و بررسی مسیرهای شغلی مختلف و فرصتهای موجود می‌پردازید وبا بررسی و آگاهی کافی شغل مناسب خودتون را پیدا میکنید و یاد میگیرید چگونه در آن شغل مشغول به کار بشید و رشد کنید
- شغلی که بازار کار و پتانسیل درآمدی خوبی دارد و با تلاش هوشمندانه میتوانید در آن به درآمد خیلی خوبی برسید
- شغلی که در آن استعداد و توانایی دارید و میتوانید سریعتر و راحت تر رشد کنید
- شغلی که دوستش دارید و صبح‌ها با اشتیاق به سر کار میرید
- شغلی که متناسب با ارزشهای فردی و حرفه‌ای شماست و نه تنها از انجام آن کار لذت می برید بلکه آن کار برای شما معنادار و ارزشمند است و این باعث میشود سختی ها و چالشهای کار را بهتر و با حال خوب پشت سر بزارید
2- تعیین اهداف و مسیر زندگی شغلی:
با طراحی مسیر شغلی مناسب خود شما مسیر زندگی خود را براساس ارزشها ، اهداف و چشم انداز مطلوب ، رسالت و معنا زندگی خود کشف و طراحی می کنید و با این کار شما از این پس
- با حال خوب در مسیر زندگی کردن رسالت خود گام برمی دارید و زندگی با معنا تر ، دوست داشتنی تر و تاثیرگذار تری را تجربه میکنید.
- تکلیفتون با خودتون و زندگیتون مشخص می شود و می دانید دنبال چه چیزی باید بروید و این باعث می شود که در تغییرات و چالشهای زندگی و بازار کار از مسیر مناسب خودتون خارج نشوید و با پایداری و تاب آوری قوی در مسیر خود پیش بروید و چالشها را پشت سر بگذارید
- تصمیم گیری های شما بهتر و راحتتر می شود چرا که با آگاهی مسیر خود را انتخاب کردید و سر دوراهی های مختلف (مثل: مهاجرت کنم یا نه؟ – شغلم را تغییر بدم یانه؟ – ادامه تحصیل بدم یا نه؟ چه رشته‌ای بخونم؟ و….. ) میتونید تصمیم مناسب و درست را بگیرید
3- راحتتر و سریعتر به موفقیت و رضایت شغلی میرسید
با طراحی مسیر شغلی شما به یک خودشناسی و خودباوری خوب می رسید و علاوه بر این مقصد و مسیری که میخواهید بروید براتون شفاف میشود و با یک برنامه ریزی راهبردی و عملیاتی در مسیر شغلی خود حرکت می کنید و این
- باعث میشود سریعتر تخصص و تجربه کافی را به دست بیاورید: با طراحی مسیر شغلی مناسب خود شما در حرفه‌ای کار میکنید که متناسب با استعداد و توانمندی های شماست و به آن علاقه دارید و با یک برنامه ریزی مناسب به صورت مستمر و متمرکز در آن حیطه کار میکنید و این باعث میشود خیلی سریعتر و بهتر در آن زمینه تخصص و تجربه کافی را به دست بیاورید
- تاثیر مثبتی بر روحیه و احساسات شما می‌گذارد: داشتن یک مسیر شغلی که با ارزشها و علاقه‌های شما هماهنگ است، میتواند به بهبود روحیه، انگیزه، و احساسات شما کمک کند و باعث شود که با استرس و نگرانی کمتر و حال خوب و عملکرد بهتر برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید
- به ساختن و ارتقاء شبکه ارتباطی و دوستان مناسب شما کمک زیادی میکند: با انتخاب یک مسیر شغلی مناسب، شما به صورت فعالانه به سراغ افراد قوی و مناسبی که در همان حوزه فعالیت دارند. میروید و با آنها ارتباط میگیرید علاوه بر این وقتی شما مسیر شغلی مناسب خودتون را داشته باشید در محیط و شرایطی قرار میگیرید که افراد شبیه شما در کنارتون هستند و آنها هم برای ارتباط گرفتن با شخصی مثل شما اقدام میکنند و این ارتباطات میتواند در پیشرفت شغلی و شخصی به شما خیلی کمک کنند.
- باعث ایجاد تعادل بین کار و زندگی میشود: طراحی مسیر شغلی درست، به شما این امکان را میدهد تا تعادل مناسبی بین زمانی که در کار صرف میکنند و زمانی که برای خانواده، تفریحات، و سایر فعالیت‌های شخصی دارید، داشته باشید. چرا که شما مانند بقیه افراد عمر ، انرژی و سرمایه خود را در مسیرهای اشتباه هدر نمی دهید و آنها را در مسیر شغلی مناسب خود به شکل هوشمندانه سرمایه گذاری کردید
اگر مسیرشغلی مناسب خود را طراحی نکنیم چه می شود؟
با بی توجهی به طراحی مسیر شغلی مناسب خود و یا انتخاب اشتباه ما به خودمون آسیبهای جدی میزنیم که شاید قابل جبران نباشند برای درک بهتر این موضوع در ادامه برخی از این موارد را بررسی میکنیم و مثالهایی میزنیم؛ عدم طراحی و حرکت در مسیر شغلی مناسب خود میتواند آثار و نتایجی مانند موارد زیر را به ارمغان بیاورد
نداشتن هدف و انگیزه مناسب و سردرگم و بلاتکلیف بودن: عدم طراحی مسیر شغلی مناسب خود و نداشتن اهداف و برنامه مشخص باعث حرکت نکردن و در جا زدن میشود چرا که وقتی افراد انگیزه و امیدی در زندگی ندارند ویا آینده خود را مبهم می‌بینند ناخودآگاه سست میشوند و آنطور که باید برای ساختن آینده و زندگی خود تلاش نمی کنند و همش به دنبال لذتها و سرگرمی های سطحی می روند.
حتی اگر مجبور باشند کار کنند نمی توانند به اهداف و جایگاه بزرگ و مناسبی برسند چرا که اقداماتشون پراکنده و از سر اجبار است
هدر دادن عمر ، انرژی و سرمایه خود در مسیرهای اشتباه: عدم طراحی و حرکت در مسیر شغلی مناسب خود باعث میشود ما چارچوب ذهنی قوی و محکمی برای تصمیم گیری نداشته باشیم و مسیر شغلی مناسب خود را پیدا نکنیم و در نتیجه تصمیمات اشتباه زیادی در مسیر شغلی خود بگیریم وعمر ، انرژی و سرمایه خود را در مسیر اشتباه هدر بدهیم چرا که ممکن است مانند هزاران نفر دیگر صرفا به خاطر کسب درآمد بیشتر و یا ترغیب و توصیه دیگران وارد شغلهای اشتباه شویم و نه تنها نتیجه نگیریم بلکه انگیزه ، خودباوری و امید خودمون را از دست بدیم
مثل افرادی که همش از این شاخه به آن شاخه میپرند و مرتب شغل و یا سازمانشون را تغییر میدهند و دغدغه اصلیشون امنیت شغلی و تامین نیازهای اولیه خودشون و خانوادشون است پیش برویم
یا چند سال بریم دانشگاه و درسی را بخوانیم که بعدش بفهمیم یا بازارکار و درامد مناسب ندارد یا ما از آن شغل خوشمون نمیاد و کلی داستان دیگر که در جامعه میبینیم و واقعا باعث تاسف آدم میشود
کمبود و با نبود رضایت و موفقیت شغلی: برای داشتن رضایت و موفقیت شغلی یالا ما نیاز داریم کاری را داشته باشیم که هماهنگ با علایق، استعدادها ، ویژگی های شخصی ، ارزشها، اهداف و رسالت زندگی خودمون باشد و بدون طراحی و حرکت در مسیر شغلی مناسب خود احتمال داشتن همچین شغلی خیلی کم است و از طرفی وقتی بدون مسیر شغلی مشخص پیش میرویم ناخودآگاه انگیزه ، انرژی و عملکرد کمتری داریم تا به موفقیتهای دلخواهمون برسیم
کند و یا متوقف شدن رشد شخصی و حرفه‌ای: بدون حرکت در یک مسیر شغلی مناسب خود و داشتن برنامه مناسب برای رشد فردی و حرفه‌ای خود اکثر ما فرصتهای زیادی را که برای یادگیری و پیشرفت خود میتونیم داشته باشیم را از دست میدهیم. و نمی توانیم به آن کسی که می توانستیم باشیم تبدیل شویم و بهترین خودمون باشیم چرا که برای رشد کردن و تبدیل شدن به بهترین خود نیاز است که در یک مسیر مشخص به صورت هدفمند ، مستمر و متمرکز کار کنیم
بنابراین، برای تضمین رسیدن به موفقیت و رضایت درونی در زندگی شغلی، باید زمان و انرژی کافی بگذاریم تا با خودشناسی و دیدن آموزش حرفه‌ای و یا کمک گرفتن از یک مربی و مشاور حرفه‌ای در این زمینه مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم و در آن مسیر شغلی با برنامه ای هوشمندانه حرکت کنیم و پیش برویم
به نظرم ما نه تنها باید مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم و در آن مسیر شغلی حرکت کنیم بلکه باید مهارت طراحی و مدیریت مسیر شغلی را یاد بگیریم
چرا باید مهارت طراحی و مدیریت مسیر شغلی را یاد بگیریم
ما باید مهارت طراحی و مدیریت مسیر شغلی را یاد بگیریم چون هیچ کسی اندازه خودمون ما را نمی شناسد و درک نمیکند پس بهترین کسی که میتواند برای مسیر شغلی ما نسخه بپیچد خودمون هستیم به شرطی که آگاهی و مهارت لازم برای طراحی مسیر شغلی را داشته باشیم و با افراد صاحب نظر هم مشورت کنیم
علاوه بر این جهان به سرعت در حال تغییر است و ماهم با مرور زمان رشد می کنیم و توانمندی های بیشتری به دست می آوریم و و شاید اولویتها مون تغییر کند پس بهتر است مهارت طراحی و مدیریت مسیر شغلی را یاد بگیریم تا بتوانیم در شرایط جدید مسیر شغلی خودمون را بهتر مدیریت و در صورت نیاز باز طراحی کنیم
البته لازم به ذکر است که اگر شما صاحب کسب و کار یا مدیر منابع انسانی هستید باید این مهارت و توانمندی را داشته باشید که بتوانید درست و اصولی به افراد تیمتون در طراحی و مدیریت مسیر شغلی خود کمک کنید و با این کار باعث افزایش بهره وری و پایداری نیروی انسانی خود شوید
به مشاوران شغلی و تحصیلی که دیگر نیاز نیست راجع به اهمیت یادگیری مهارت طراحی مسیر شغلی و به روز کردن دانش و توانمندی های خود چیزی بگوییم
تمرین:
برای اینکه بتوانید بیشتر و بهتر به نقش و اهمیت طراحی و حرکت در مسیر شغلی مناسب خود پی ببرید لطفا در بخش نظرات همین مقاله بنویسید که شما چرا باید مسیر شغلی مناسب خودتون را طراحی و زندگی کنید (اگر لازم است این بخش را یکبار دیگر و با دقت و توجه بیشتر مطالعه کنید)
توجه داشته باشید که چرایی های مخصوص خود را با توجه به شرایط زندگی و خواسته و اهداف تان بنویسید (نوشتن این موارد در بخش نظرات و خواندن پیام سایر دوستان به شما آگاهی و بینش خیلی خوبی میدهد که میتواند نقطه شروع برای تغییر شرایط و رسیدن به اهداف و خواسته هاتون باشد)
حالا که با چیستی و مفهوم مسیر شغلی به خوبی آشنا شدیم و متوجه شدیم چرا باید مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم در ادامه با هم بررسی می کنیم که چگونه باید مسیر شغلی خود را طراحی کنیم
چگونه مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم؟
طراحی مسیر شغلی مناسب خود نیازمند یک فرایند هدفمند و دقیق است که در ادامه بر اساس مدل من برتر این فرایند را در 6 مرحله بررسی میکنیم و سعی میکنیم به شما یک دید و نگرش مناسب بدهیم با ما همراه باشید تا در ادامه قدم به قدم بگیم که چه کارهایی باید انجام بدید (برای آموزشهای تخصصی تر در دوره های حرفه‌ای ما شرکت کنید)
1- ساختن ذهنیت مناسب
در اولین قدم ما باید سراغ شناسایی باورهای منفی و ذهنیتهای اشتباهی که در مورد مسیر شغلی داریم برویم و آنها را به چالش بکشیم و با ذهنیتهای مثبت ، تسهیلگر و سازنده جایگزین کنیم چرا که ذهنیت اشتباه و یا منفی باعث میشود ما نتوانیم آنطور که باید مسیر شغلی خود را کشف و طراحی کنیم و در آن مسیر گام برداریم و حرکتی مستمر و متمرکز داشته باشیم و در نتیجه مانع رسیدن ما به اهداف و خواسته هامون میشود
نه تنها باید باورهای خودمون را راجع‌به ( میزان ارزشمندی و توانمندیهای خودمون ، شغلهای مختلف و شرایط کاری و پیشرفت در آنها ، ثروت و فراوانی ، قوانین جهان هستی و باید و نبایدهای مسیر شغلی ) شناسایی کنیم ، به چالش بکشیم و با باورهای مناسب، مثبت و تسهیلگر جایگزین کنیم
بلکه باید تلاش کنیم که طرز فکر و نگرش رشد ، سازنده و برنده را در خود ایجاد کنیم چرا که با طرزفکر ثابت ، مصرف کننده و بازنده نمیتوانیم مسیر شغلی مناسب خود را درست طراحی کنیم و یا در آن مسیر گام برداریم و به موفقیت و رضایت شغلی مدنظر برسیم
در اولین قدم روی افزایش آگاهی و بهبود ذهنیت کار میکنیم ولی باید یادمون باشد که بهبود ذهنیت کاری است که به صورت پیوسته باید انجام دهیم تا بتوانبم گامهای بعدی برای کشف و طراحی مسیر شغلی مناسب خود و رسیدن به موفقیت و رضایت شغلی در آن مسیر را به خوبی برداریم و موانع ذهنی ما را متوقف یا منحرف نکنند
2- خودشناسی ۳۶۰ درجه هدفمند و کاربردی
برای اینکه بتوانیم مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنیم پس از رسیدن به یک آگاهی و ذهنیت مناسب اولیه باید به سراغ خودشناسی برویم. همانطور که قبلا گفتیم ما برای طراحی مسیر شغلی نیاز داریم 1- شغل مناسب خود را پیدا کنیم 2- مسیر زندگی (شغلی) خود را طراحی کنیم
برای پیدا کردن شغل مناسب خود باید موارد زیر را کشف و شناسایی کنیم
1- علایق و اشتیاق درونی
2- استعداد و توانمندی ها
3- خصوصیات فردی (مثل: تیپ شخصیتی و ویژگیهای ذهنی ، جسمی و روحی خود )
و برای طراحی مسیر زندگی (شغلی) خود باید موارد زیر را کشف و شناسایی کنیم
4- سیستم ارزشهای فردی و حرفه ای
5- چشم انداز و زندگی مطلوب
6- معنا و رسالت زندگی خود
در مجموع برای اینکه به یک خودشناسی 360 درجه هدفمند و کاربردی برسیم باید این 6 مورد را با روشی جامع ، هدفمند ، کاربردی و هوشمندانه بیابیم و این کار را با چهار روش زیر که مکمل هم هستند انجام می دهیم
- عمیق شدن در خویشتن : با پرسیدن سوالات مهم و اساسی و همچنین انجام تمرینات تخصصی
- بازخورد گرفتن از دیگران : برای رسیدن به نتایج قابل اعتماد باید با روش درست و از افراد درست بازخورد بگیریم
- استفاده از تستها و سایر ابزارهای شناختی که به شناسایی 6 مورد بالا کمک می کند
- مصاحبه و مشورت با یک مربی و متخصص: مشورت و کمک گرفتن از یک مربی و مشاور متخصص برای تحلیل و جمع بندی کارهای قبلی و رسیدن به یک خودشناسی 360 هدفمند و کاربردی
3- شناسایی فرصتها و مسیرهای شغلی مختلف
بعد از خودشناسی خیلی مهم است که به دنبال شناسایی فرصتها و مسیرهای شغلی مختلف برویم چرا که خیلی از ماها شناخت کمی از مسیرهای شغلی مختلف و فرصت هایی که در بازار کار هست داریم برای اینکه بتوانیم به یک شناخت خوب از بازار کار برسیم و با توجه به آن بهترین شغل و کسب و کار ممکن را برای خود انتخاب کنیم باید کارهای زیر را انجام دهیم
- آشنایی با زمینه های کاری مختلف: شما باید با انواع صنایع و زمینه های کاری مختلف مثل تولید، خدمات، کشاورزی و بازرگانی آشنا بشید تا بتوانید با جهان بینی و گزینه های خیلی وسیع تری دنبال شغل مناسب خود بگردید
- آشنایی با تحولات و ترندهای دنیا: دنیا به سرعت در حال رشد است و انواع تکنولوژی ها و تغییرات و تحولات مختلف جهانی روی بازار کار تاثیر جدی می گذارند و این موضوع باعث از بین رفتن و یا کم اهمیت شدن خیلی از شغلها و ظهور شغلهای جدید و یا پر رونق شدن بعضی از کارها می شود مثلا: خودتون فکر کنید با ظهور اینترنت دنیای مشاغل چه تغییری کرد و حالا هوش مصنوعی دارد چه تغییراتی ایجاد میکند. برای انتخاب یک شغل پر پتانسیل و آینده دار شما باید از این روندها و تحولات آگاه باشید و از آنها استفاده کنید
- شناسایی فرصتها و گزینه های پیشرو خود: بعد از اینکه یک شناخت کلی از محیط کلان به دست آوردیم الان لازم است که به محیط خرد خود توجه جدی کنید و به دنبال پیدا کردن فرصتها و گزینه های اطراف و پیشروی خود باشید مواردی که برای شما در دسترس تر هستند و می توانید راحت تر وارد آن مسیر شوید
- آشنایی با انواع سبک زندگی شغلی: علاوه بر اینها لازم است با انواع سبک زندگی های شغلی آشنا شوید و ببینید که از بین کارمندی ، فریلنسری، خویش فرمایی و کارآفرینی کدام یک مناسب شماست
- بررسی 360درجه هدفمند و کاربردی مشاغلی که احتمال میدید مناسب شما باشند: پس از اینکه به یک آگاهی و شناخت خوب راجع به بازار کار رسیدیم اکنون باید به سراغ بررسی هدفمند و کاربردی مشاغلی برویم که با توجه به خودشناسی انجام شده و بررسی های قبلی احتمال میدهیم مناسب ما هستند
با انجام درست و اصولی این کارها شما به یک شناخت خیلی خوب از دنیای کسب و کار و مشاغل مرتبط با خودتون میرسید و میتوانید با دید دید وسیع و عمیق تری از بین گزینه های مختلف شغل و مسیر شغلی مناسب خود را انتخاب و طراحی کنید
4- طراحی مسیر شغلی مناسب خود
اکنون زمان طراحی و انتخاب مسیر شغلی مناسب خود است برای این کار باید اطلاعات و خروجی گامهای قبلی را پیش روی خودمون بگذاریم و با ذهنیت و نگرش مناسب نتایجی که از گام دوم و سوم یعنی خودشناسی و شناسایی فرصتها و مسیرهای شغلی مختلف به دست آوردیم را در کنار هم بگذاریم ، تحلیل کنیم و با توجه به اصول طراحی و الگوریتم طراحی مسیر شغلی به جمع بندی و اولویت بندی گزینه های مختلف بپردازیم و با توجه به آن و سایر موارد مهم مسیر شغلی مناسب خود را به صورت خلاقانه طراحی کنیم و بیانه مسیر شغلی خود را بنویسیم
در این مرحله داشتن مهارت تحلیل و طراحی ، آگاهی و شفافیت بالا و چرایی قوی در انتخابها خیلی مهم و ضروری است و مشورت کردن با مشاور و مربی مسیر شغلی و نظر گرفتن درست از افراد متخصص و حرفه ای در زمینه های مرتبط میتواند به ما کمک کند که انتخاب و طراحی بهتری داشته باشیم
پس از آن باید مثال و نمونه عینی برای تایید معتبر بودن مسیر شغلی مد نظرمون پیدا کنیم و آنرا با هضم تجربه و تجربه کم هزینه تست و ارزیابی کنیم
5- طراحی مدل کسب و کار شخصی مخصوص خود
حالا که ما خودمون و مشاغل مختلف را شناختیم و با روش درست مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کردیم اکنون زمان آن است که برای موفقیت در آن مسیر شغلی مدل و برنامه مناسبی طراحی کنیم چراکه در دنیای پر رقابت و پیچیده امروز برای اینکه بتوانیم از شغل مناسب خود درآمد بالایی داشته باشیم نیاز به رویکرد و مدل کسب و کاری مناسب داریم و باید مسیر شغلی خودمون را مانند یک کسب و کار ببینیم به طوری که حتی اگر ما انتخاب کردیم که کارمند باشیم باید برای خود یک مدل کسب و کار طراحی کنیم تا با اجرای آن بتوانیم هوشمندانه تر و سریعتر به اهداف و خواسته های خودمون برسیم چرا که مایی که مسیر شغلی مناسب خودمون را کشف و طراحی کردیم از این به بعد کارفرمای خودمون هستیم و برای مدیریت و رشد مسیر شغلی و کسب و کارمون همیشه از خودمون 4 تا سوال زیر را می پرسیم
- بهترین مشتریان من چه کسانی هستند و چه خواسته هایی دارند؟
- چگونه میتوانم ارزش بیشتری برای مشتریان و مخاطبان خود خلق کنم؟
- چگونه میتوانم ارزش پیشنهادی خودم را بهتر ارائه دهم؟
- چگونه میتوانم درآمد و سودآوری بیشتر و هزینه کمتری داشته باشم؟
با استفاده از ابزارهای مناسب مدل کسب و کار مخصوص خودمون را با رویکردی انسان محور طوری طراحی و اجرا میکنیم که به بهترین و بهینه ترین شکل ممکن به اهداف و خواسته هامون برسیم
6- طراحی برنامه توسعه فردی و حرفه‌ای مخصوص خود
تا اینجای کار ما مسیر شغلی مناسب خود را کشف و طراحی کردیم و برای حرکت هوشمندانه و موفقیت در آن مسیر و رسیدن به درآمد بالا و اثرگذاری دلخواهمون یک مدل کسب و کار هوشمندانه و مخصوص خودمون طراحی کردیم (کاری که می خواهیم انجام دهیم را مشخص کردیم) اکنون با هم بررسی میکنیم برای اینکه بتوانیم به خوبی در این مسیر شغلی حرکت کنیم و به اهداف و خواسته های خود برسیم لازم است چه کارهایی انجام دهیم و چه تغییراتی باید در خود ایجاد کنیم برای این کار نیاز به نوشتن یک برنامه توسعه فردی و حرفه ای داریم و در این گام همین کار را انجام میدهیم در ادامه به صورت مختصر فرایند نوشتن برنامه توسعه فردی و حرفه ای را شرح می دهیم
ابتدا شرایط مطلوب و دلخواهمون را که تقریبا در گامهای قبلی مشخص شد شفاف میکنیم ومینویسیم، سپس شرایط موجود را بررسی و تحلیل میکنیم و با توجه به فاصله ای که بین شرایط موجود و شرایط مطلوب ما وجود دارد سناریوهای مختلف را بررسی میکنیم و یک برنامه راهبردی و عملیاتی طراحی میکنیم تا با استفاده و عمل به آن بتوانیم هر چه سریعتر و بهتر به شرایط مطلوب و اهداف خود برسیم
در این مرحله ما کاملا شفاف، مشخص میکنیم که برای پیشرفت در مسیر شغلی مدنظرمون و رسیدن به اهدافمون باید چه کارهای را انجام دهیم به طور مثال مشخص میکنیم که باید با چه افرادی ارتباط بگیریم و شبکه سازی کنیم، چه مهارتهایی را و از کجا و چگونه یاد بگیریم ، چگونه نمونه کار و رزومه خوبی بسازیم، چگونه تجربه های بیشتری به دست بیاریم، نیار است که کارآموزی بریم یا نه؟ چگونه خودمون را معرفی و برند کنیم و….
با انجام این کارها شما نه تنها مقصد و مسیر تون مشخص می شود بلکه میدانید چگونه باید این مسیر را طی کنید و یک برنامه اجرایی مشخص خواهید داشت که کاملا برای شما شفاف کرده است که گام به گام چه کارهایی باید انجام دهید تا به امید خدا در طی 1- 3 سال آینده بتوانید در مسیر شغلی مناسب خودتون به اهداف و خواسته های دلخواهتون (مواردی که برای بقیه رویا و دور از دسترس است) برسید
تمرین:
این بخش را یکبار دیگر با دقت مطالعه کنید و در بخش نظرات برامون بنویسید که شما کدامیک از این مراحل و سرفصلها ضعف دارید و نیاز دارید با دیدن آموزش مناسب و کمک گرفتن از یک مربی و مشاور کاربلد روی آن کار کنید
پیشنهاد ویژه
اگر می خواهید یاد بگیرید که چگونه مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کنید در دوره نقشه گنج را از دست ندهید حتما در این دوره شرکت کنید چون در این دوره ما یک راهنمای گام به گام دقیق و اجرایی برای طراحی مسیر شغلی به شما میدهیم و ابزارها و تجهیزات لازم برای طراحی مسیر شغلی را هم در اختیارتون قرار میدهیم
شمایی که تا اینجای مقاله را خوانده اید یعنی این موضوع برای شما دغدغه و مسئله است و ما به احترام این دغدغه مندی شما تا جایی که بتوانیم کمکتون میکنیم و همراهتان هستیم تا مهارت طراحی مسیر شغلی مناسب خود را یاد بگیرید و با استفاده از آن بتوانید در مسیر شغلی مناسب خود قرار بگیرید و رشد کنید با ما همراه شوید و نام و نام خانوادگی و دغدغه اصلیتون را به شماره پشتیبانی 09386413777 پیامک کنید
جمع بندی و یک توصیه مهم
در این مقاله جامع، تعریف علمی مفهوم مسیر شغلی و تفاوت آن با شغل و کار را بررسی کردیم و با بررسی مراحل مختلف مسیر شغلی به درک و دیدگاه مناسبی راجع به چیستی مسیر شغلی رسیدیم سپس با هم بررسی کردیم که منظور از طراحی و مدیریت مسیر شغلی چیست و چرا هر کسی که به دنبال موفقیت و رضایت شغلی است و میخواهد سریعتر ، بهتر و هوشمندانه تر رشد کند باید مسیر شغلی مناسب خود را طراحی کند و همچنین بررسی کردیم که طراحی مسیر شغلی چه مزایایی برای ما دارد و اگر مسیر شغلی مناسب خود را طراحی نکنیم چه می شود
پس از اینکه به چرایی و اهمیت طراحی مسیر شغلی کاملا پی بردیم به سراغ چگونگی طراحی مسیر شغلی رفتیم و براساس مدل مجموعه من برتر با هم 6 گام اساسی که باید برای طراحی مسیر شغلی مناسب خود برداریم را بررسی کردیم و متوجه شدیم که مجموعه من برتر چه راهکار و مدل جامع ، کاربردی و نتیجه بخشی برای طراحی مسیر شغلی دارد
برای اینکه شما بتوانید به یک آگاهی و دید مناسب درباره چیستی ، چرایی و چگونگی طراحی مسیر شغلی برسید این مقاله که چکیده و عصاره چندین سال تحقیق و ده ها کتاب است را سعی کردیم به صورت خلاصه و البته جامع به شما ارائه دهیم تا در راستای فرهنگی سازی درست و کمک به هزاران نفری که سردرگم هستند گام موثری برداریم
پیشنهاد میکنم به سادگی از کنار این مقاله عبور نکنید آن را حداقل 2 یا 3 بار بخوانید و مهمترین نکاتی که از آن یاد گرفتید را در بخش نظرات بنویسید راجع به آن با دیگران صحبت کنید (شما هم به ما در انجام رسالت خود کمک کنید) تا با این کار بتوانید مطالب را که همه ما باید بدانیم ولی کسی به ما آموزش نداده است را به درستی دریافت کنید و به امید خدا در ادامه و با کمک سایر آموزشها مون به کار بگیرید
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
فرصتهای شغلی: معرفی مشاغل محبوب، پردرآمد و آینده‌دار در حوزه‌های مختلف
حرفه تولید محتوا | هرچیزی که راجع‌به شغل کارشناس تولید محتوا لازم است بدانید
دیدگاهتان را بنویسید